Jedna umiejętność stanowi podstawę prawidłowego rozwoju kolejnej. Pierwsze dwa lata naszego życia są kluczowe. Szybciej rośniemy, więcej się uczymy, ale nic z tego nie pamiętamy… my nie, ale nasz mózg już tak 🙂
Bezpiecznie wtulone w łonie matki dziecko ma pełną opiekę. Wszystko się zmienia wraz z narodzinami. Pierwszy oddech malucha zmienia mu życie. Zaledwie kilka minut po narodzinach niemowlę wygląda bezradnie lecz nie dajmy się zwieść. Malutkie rączki mają całkiem silny chwyt, tak samo stopy. Oczy niemowlaka natychmiast szukają ludzkiej twarzy i w ciągu 20. minut mały będzie naśladować mimikę dorosłego. Najbardziej rozwiniętym instynktem niemowlęcia jest szukanie pokarmu. Niemowlaki potrafią również „rozmawiać”, a bezpośrednią formą komunikacji jaką dobrze znamy jest płacz. Jego natężenie i ton są perfekcyjnie ustawione, tak by nie można było go ignorować. Niektórzy uważają, że płacz niemowlęcia różni się w zależności od potrzeb. Kluczem jest sposób w jaki płacz się zaczyna. 
WZROK
Jak świat wygląda w oczach niemowlaka? W zasadzie to jeden wielki chaos. By ujrzeć otaczający nas świat w całości nasz dorosły umysł musi złożyć obrazy odebrane z obydwu oczu. Noworodki tego nie potrafią, dlatego niemowlęta widza niewyraźnie. Dopóki nie wzmocnią im się mięśnie oczu, widziany obraz jest zamazany na odległość co najwyżej 20-30 cm. Nie przypadkowo jest to odległość od oczu matki w czasie karmienia. Wiemy o tym i instynktownie nachylamy się ku niemowlęciu gdy do niego mówimy.
SŁUCH
Noworodek rodzi się z dobrze uformowanym uchem środkowym dlatego dobrze słyszy. Natychmiast rozpoznaje głos mamy i inne znajome dźwięki, którymi był bombardowany jeszcze w łonie matki. Jednak jego słuch nie będzie doskonały dopóki mózg nie nauczy się przetwarzać dźwięków przychodzących z obu uszu z lekkim przesunięciem czasowym. Niemowlę słyszy wszystko z niewielkim echem dlatego znowu instynktownie mówimy wolno powtarzając. Niemowlaki są przyzwyczajone do głośnych dźwięków. Serca matek w łonie biją z siła 90. decybeli – to siła ryku silnika sportowego dlatego dzieci uwielbiają spać w samochodzie. Nieustanny głęboki i przytłumiony dźwięk przypomina im doświadczenia z łona matki. Delikatna wibracja i bujanie jeszcze bardziej to podkreślają. Jedna bez miękkiej osłony płynu owodniowego gwałtowny wstrząs lub hałas je budzi na szczęście łatwo później znowu zasypiają.
PRACA MÓZGU
Sny są sposobem mózgu na przetworzenie ich nowych danych, z którymi niemowlak się zetknął w ciągu dnia. Ten proces przetwarzania ma dziwne skutki uboczne. Fale mózgowe pokazują, że czasem część mózgu niemowlęcia dokonuje niezwykłych zwrotów. Małe dziecko słysząc głośny dźwięk może czuć go w czubkach palców a widząc jasne światło może czuć zapach. Dzieje się tak na skutek tryliona połączeń między komórkami mózgowymi, które jeszcze nie są odpowiednio ustawione dlatego niemowlaki smakują kolory i wąchają dźwięki – niby wada, ale oznacza to, że mózg potrafi przystosować się do każdej sytuacji. Badania wykazują, że zdrowa połowa mózgu może zupełnie sprawnie wykonać całą pracę uszkodzonej półkuli mózgu. Z mózgiem adaptującym się do otaczającego świata niemowlę może przejść do następnego etapu rozwoju – może zacząć badać i kontaktować się ze wszystkim co napotka. Czy uczymy je jak reagować i czuć czy jest to może wrodzone? Teraz ważna jest fizyczność: dotyk, raczkowanie i w końcu jedzenie.
JEDZENIE
Przez pierwsze miesiące krtań dziecka umiejscowiona wyżej w gardle niemal łącząc tchawicę z jama nosową. To oznacza, że maluch może ssać i jednocześnie oddychać.
Niemowlaki rosną zadziwiająco szybko – osiągają połowę pełnego wzrostu w wieku 2. lat. Waga ciała potraja się w pierwszym roku życia. Szybki wzrost wymaga ogromnej energii dlatego mleko jest takie ważne. Tłuszcz w mleku jest kluczowy dla rozwoju mózgu.
Dzieci zaczynają od polubienia słodkich potraw, bo te dostarczają dużo energii. Dzieci przychodzą na świat z ’wrodzoną’ niechęcią do gorzkich smaków. Dość szybko zaczynają wszystko wkładać do buzi dlatego też należy usuwać rzeczy, których nie powinny zjadać.
Większość niemowląt ma awersje do roślin. Naukowcy sądzą, że to instynktowna obawa przed zatruciem i ostrymi kolcami może dlatego tak trudno namówić dzieci do jedzenia zieleniny.
RACZKOWANIE
W okolicy 9. miesiąca życia przemożna chęć poznania przejawia się u raczkujących niemowląt w bardzo niezwykły sposób. Większości niemowlęta uczą się naśladując dorosłych dlatego pierwsze próby raczkowania są różne. Do 1. roku większość raczkuje w klasyczny sposób, a do 2. roku życia osiągają 145 km na czworakach.
KOMUNIKACJA
Jeśli człowiek ma przetrwać w świecie dorosłych to musi opanować jeszcze jedną umiejętność, czyli komunikacja. Ostatnie badania wykazały, że małe dzieci wiedzą o tym o wiele więcej niż pokazują. W czasie pierwszych dwóch lat życia wydaje się, że spędzają czas na doskonaleniu czynności organizmu. Dzieci słuchają mowy już w łonach matek. Kilka minut po urodzeniu identyfikują język i akcent matki – to pomaga rozpoznawać im bliskich członków rodziny. Niemowlę komunikuje się najpierw płaczem. Na szczęście kiedy rodzice potrzebują tego najbardziej maluchy zaczynają się komunikować w sposób mniej wyczerpujący – zaczynają się uśmiechać (to wrodzone, niewidome niemowlęta też to robią, mimo, że nie widziały uśmiechu). Po uśmiechach przychodzi chichotanie i śmiech. Niemowlaki śmieją się blisko 300 razy na dzień. Nie jest to tylko zabawa. Półtora roczne dzieci dokonują największego odkrycia w ich życiu odkrywając samych siebie – zaczyna się od rozpoznawania swojego odbicia. Wkrótce świadomość swojej postaci prowadzi do najtrudniejszego etapu – do napadów złości (są naprawdę przekonane, że świat kręci się wokół nich). To się zmienia wraz ze świadomością, że w życiu empatia jest równie ważna.
Mimo, iż wciąż noszą pieluchy potrafią się zachować w sposób zadziwiająco dojrzały. Już 3 miesięczne maleństwa rozpoznają różne typy charakterów. Zaczynają czuć empatię, pocieszać i dzielić rozpacz z innymi. Byłoby dużo łatwiej gdyby mogły mówić lecz ich rozumienie słów jest o wiele bardziej zaawansowane niż się wydaje. Zanim dzieci nauczą się mówić maja wyjątkowo zaawansowane rozumienie otaczającego je świata. Dzieci posiadają umiejętności potrafiące zawstydzić nas dorosłych.
Wiadomo, że dzieci uczą się języków dużo szybciej niż dorośli, ale jak to robią? Potrafimy zidentyfikować może z 45 dźwięków naszego rodzimego języka. Niemowlęta słyszą różnicę między 150 dźwiękami różnych języków na świecie. Noworodki są przygotowane na każdy język a nauka rozpoczyna się nie od dźwięków lecz od kształtów.
Dzieci ucząc się nowych słów obserwują układ warg i powoli kształtują swoje. Pojedyncze słowo wymaga ponad 70 mięśni pracujących w precyzyjnej kolejności. Na początku gaworzą. Imitują rozmowy, intonacje i swobodną wymianę nieznaczących słów. Badania wykazały, że dla niemowląt gaworzenie coś oznacza. Każde niemowlęta obserwują, naśladują i wtedy gaworzą – etap zanim poskładają sobie wszystko w całość. Gdy słowa zaczną układać się w zdania życie dzieci zmieni się na zawsze. Są w stanie powiedzieć nam wprost co myślą i czują. Ich osobowości rozkwitają, horyzonty się poszerzają i …
wreszcie zaczyna się prawdziwe ŻYCIE! 🙂
