Kiedy mówimy o wcześniactwie?
Wcześniak to dziecko, które przyszło na świat przed 38. tygodniem ciąży. Jego sprawność umysłowa i fizyczna może być początkowo mniejsza niż u dzieci urodzonych o czasie.
Kondycja wcześniaków zależy przede wszystkim od tego, na jakim etapie ciąży się rodzą. Między urodzonymi na granicy możliwości przeżycia (czyli w 24. tygodniu) a tymi, które przyszły na świat niedługo przed czasem, czyli w 38. tygodniu, jest przepaść. Im krótszy jest czas życia płodowego, tym bardziej dziecko będzie niedojrzałe, a jego homeostaza zachwiana.
Dlaczego wcześniaki są naszymi pacjentami?
Po urodzeniu dziecka interwencja logopedyczna opiera się na terapii karmienia. U wcześniaków w pierwszym okresie życia zdolność trawienia soków żołądkowych jest obniżona w porównaniu ze zdolnością trawienną niemowląt. Choć odruch ssania pojawia się na bardzo wczesnym etapie ciąży, dopiero w 32. tygodniu malec potrafi skoordynować tę czynność z oddychaniem i przełykaniem. Dlatego wcześniaki karmi się innymi metodami. Najmłodsze, urodzone przed 28. tygodniem ciąży, najczęściej wymagają przede wszystkim karmienia dożylnego, a tylko w nieznacznej ilości karmienia do przewodu pokarmowego. Dzieci, które przyszły na świat po 28. tygodniu i oddychają samodzielnie, odżywia się przez sondę (plastikową rurkę wprowadzoną przed nos lub usta do żołądka) i dodatkowo podaje kroplówkę. Za pośrednictwem sondy można poić malucha mlekiem mamy (ściągniętym laktatorem) lub specjalną mieszanką dla wcześniaków. W zależności od gotowości oraz stanu medycznego malucha podejmuje się odpowiednie działania terapeutyczne.
Na rozwój dziecka mają wpływ dwa czynniki: stan układu nerwowego oraz otoczenie. Mózg wcześniaka jest jeszcze bardzo niedojrzały. Jeśli nastąpiło niedotlenienie albo krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego (tzw. wylewy okołokomorowe), istnieje ryzyko, że noworodek nie będzie rozwijał się prawidłowo. Jednocześnie bardziej niedojrzały mózg jest też bardziej plastyczny, więc jego zdrowa tkanka potrafi przejąć czynności obszarów, które zostały uszkodzone. Oczywiście im mniejsze uszkodzenie, tym lepsze rokowania.
Dziecko, którego mózg został uszkodzony, może rozwijać się nieharmonijnie (tzn. pewne umiejętności osiąga na czas, inne zbyt późno) lub z opóźnieniem (stopnie rozwojowe pokonuje później niż rówieśnicy). Mimo to, większość wcześniaków dogania z czasem rówieśników, chociaż niekiedy trzeba pomóc dziecku pokonać pewne problemy. Dlatego tak ważna jest obserwacja rozwoju dziecka oraz wsparcie terapeutyczne.
